MUHTASARI WA HISTORIA YA KANISA

*MUHTASARI WA HISTORIA YA KANISA, TANGU MWAKA 34AD MPAKA 1600AD*

_Msimuliaji na mueleweshaji wako_
*Mwl Proo*
0762879363

Bwana Yesu asifiwe sana!.

*Tukijua tunapotoka, ni rahisi kushughulika na mambo yote ya sasa bila makosa....*

Leo tutaliangalia kanisa (Ukristo) kwa zama za kati.. Ili tujue tuliyonayo leo ni matokeo ya nini...

1.KANISA LA MWANZO/MAPEMA (EARLY CHURCH) Tunali-trace kuanzia mwaka 34 AD mpaka 311AD

2.KANISA LA KATI (MEDIEVAL CHURCH), Ambalo tunali-trace toka mwaka 476-1453

3. NA ZAMA ZA MATENGENEZO KUANZIA KARNE YA 15 MPAKA BADAE KARNE YA 20, AMBAKO MWAKA 1901 &1909 NI MIAKA MUHIMU SANA KWA KUFUFUKA KWA KITU KILICHOPOTEA CHA KANISA LA MWANZO.

Nitafanya Recap ya vipindi vingine yaani Kanisa la awali, lakini leo natamani tuangazie kwa ufupi... medieval church (period) na mianzo ya matengenezo (reformation).

KUANZIA MWAKA 30AD MPAKA MWAKA 311, KULIKUWA NA WATAWALA WA DOLA YA RUMI (EMPERORS) KWA IDADI JUMLA 54. KATIKA HAO WOTE, WAKO 12 WALILIUDHI KANISA KWA ADHA KUU (PERSECUTION), NA WAKO KUMI KATI YAO AMBAO HAO NDIO WALIKUWA TERRIBLY WORSE TO THE CHURCH. INAELEZWA KWAMBA KILE KILICHOANDIKWA KATIKA UFUNUO 2:10, KWAMBA KANISA LITAKUWA KATIKA DHIKI SIKU 10, INAWAKILISHA KIPINDI CHA MIAKA 200 CHA HAWA EMPERORS 10 HATARI SANA. MIONGONI MWAO YUKO NERO ALIYESHIKA DOLA BAADA YA CLAUDIUS, DOMITIAN, TRAJAN, MARCUS, SEPTIMIUS, DECIUS, DOCERTIAN ETC. KWA KUWA LEO SIJADILI KIPINDI CHA KWANZA BALI CHA KATI, HIVYO SITAJIKITA KUELEZA  YALIYOLIKUTA KANISA KWA ZAMA ZAO. ILI KUKUPA LADHA NITAELEZA KWA UFUPI YA WATAWALA WAWILI TU AU MMOJA. ILI TWENDE KWENYE KILICHOKUSUDIWA.

*🗡NERONIAN PERSECUTION (ADHA WAKATI WA NERO) 54-68AD*
Huyu jamaa alivuviwa upako wa Shetani haswaaa, mwonekano wake kuanzia miguu, tumbo na macho yake na kila alichokuwa nacho hakikuwa cha kawaida. Mama yake Nero aitwaye Agrippina, alimshawishi mmewe Claudius, baba wa kambo wa Nero, kwamba amchukue Nero nafasi ya mwanae mwenyewe, amweke mbele kwa ajili ya utawala badala yake. Pia kwa sababu za kutoridhika kimapenz i na mambo ya uzazi, huyu Agrippina alimuua Claudius. Hivyo kumfanya Nero kuwa mtawala akiwa na miaka 17 tu. Kwa wale mnaotumia programme ya computer iitwayo Nero 🔥💽💿ku-burn contents kwenye Cd. Jina lake Nero ukilitaja tu linahusisha kuunguza (Burn). Mtawala huyu mwenye wazimu, alimuua mama yake kikatili. Aliwahi kupata scandal ya uzinzi ya mke wake Octavia, akamkata kichwa fastaa. Na akaomba kichwa kipelekwe kufanyiwa show off kwa mhudumu wake aitwaye Poppea. Ili achunge sana la sivyo atamfanya kama hao. Baada ya muda huyo mistress wake naye akapata ujauzito katika mazingira ambayo Nero hayaelewi, akamuua pia.

Mtawala huyu alikuwa anapendezwa na damu na mauaji... Alikuwa na macho ya blue kabisa na ni mtata wa maaumizi, akiisha kuwaua ndugu zake wote, Senate ya dola ya Rumi, ikatoasadaka nyingi kwa miungu kwamba heshima imerudi mjini.. Hasa hasa alipomuua mkwe kwa ishu ya kuchepuka.

Baada ya hapo, kiu ya damu ilipomjia ndipo akawaza ukorofi gani afanye... Akauchoma mji wa Rumi kwa moto 🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥. Kisha hiyo kesi akawapakazia wakristo, maana wengi walikuwa wayahudi, pia maeneo yao mengi moto haukuwaka...(Kumbuka Mungu anatabia ya kuwakinga watu wake na mabaya, kwa namna ileile aliyowahifadhi waebrania kule Goshen,vyura,chawa,giza,majipu,vifo, maji ya damu etc kila kilichoitandika Misri kiliruka mipaka ya Goshen kwa watu wa Mungu. Ambaye uko ndani ya Yesu (UMEOKOKA), upo Goshen mahali pa salama ambako majanga yakija yataku-pasaka (pita juu yako bila kukugusa). Dunia imeandaliwa mapigo mabaya mno kwa mikono ya malaika wa vitasa, baragumu na ole tatu. Lakini waliofichwa na Yesu kwa wokovu, watanasuliwa siku chache kabla ya mapigo hayo. Kwa kusema hivi, ni muhimu msomaji wangu wewe binafsi, ujihakikishe UMEOKOKA, usibaki mwanadini mwovu, maana utaabika vibaya.

Kwa kuwa wakati huo Petro naye alikuwa huko Rumi, tena ndiye kiongozi, basi kesi hii waliyopakaziwa wakristo, alipaswa kuibeba yeye. Kumbuka ni wakati huu wa Nero ndipo Petro na Paulo waliuawa, ikihusianishwa na scandal za kubuni za Nero. Pauli alikatawa kichwa mwaka 🗡68 A.D. Petro alipopata taarifa kwamba yuko suspected na huenda akakamatwa na askari wa Rumi muda wowote. Wakristo walioko Rumi, wakamficha, na usiku wakamsaidia kutoroka. Alipokuwa amekwisha vuka geti ili akimbie. Historia inaonesha, alikutana na Yesu. Yesu akamkunbusha aina ya mauti ambayo Yesu alimshamtabiria (Yohana 21:18), Alimwambia ukiwa kijana ulienda ulipotaka, lakini ukiwa mzee mtu mwingine atakufunga na kukupeleka usikotaka wewe✝. Petro alijirudisha mwenyewe Rumi. Na akakamatwa next morning, ambako waliamua wasimkate kichwa bali wamsulubishe kama Yesu wake. Naye akapata mwanya wa kuandika akiomba✍🏽. Msinisulubishe kama Bwana wangu. Mie kichwa kiwe chini na miguu juu, akakubaliwa  akawa UPSIDE-DOWN CRUCIFIED. Na Paulo naye miaka minne baadaye yakamkuta hayohayo. Yeye walimlaza mahali pa kuchinjia🗡, upanga maalumu ulishushwa karibia na kukata kichwa then, wakampa nafasi aikane imani ya Yesu, ili wamwache, alichowajibu kilifanya wamchinje kwa hasira... Aliwaambia *_Kwa nini mnanichelewesha!_*

KWA KUWA LEO SIO SIKU YA EARLY CHURCH, BASI NITAANGAZIA MATYRYDOM KUPITIA MTU MMOJA AMBAYE NI ASKOFU WA SMYRNA (APOSTLTLIC AND PROPHETIC TEACHER) AITWAYE POLYCARP. HUYU ALIKUWA MWANAFUNZI WA MTUME MZEE YOHONA RAFIKI WA YESU, ALIYEKUFA KIFO CHA KAWAIDA MWAKA 100AD, BAADA YA JITIHADA ZOTE ZA KUUA MWILI KUSHINDIKANA, ALIBURURWA KWA HORSE CHARIOTS, ALIFANYA NYAMA ROAST KWENYE PIPA LA MAFUTA YALIYOCHEMKA MPAKA BASI, NA KABLA YAKE WALIMTEST SUNGURA, WALIPOMCHOVYA TUU WAKAMTOA AKUWA TAYARI KWA KULIWA🍗🍖. LAKINI ALIPOINGIZWA YOHANA MAFUTA YALIKUWA MAJI YA KUOGA NA DAWA YA MAKOVU YA KULE KUBURWA NA MIJELEDI. Jitihada za kumkata viungo ziliwatokea puani, maana viungo walivyo mkata, walimkuta mtaani anavyotena. Ndipo wazo la kumtupa Patmo ili aliwe majoka huko. Shukuru Mungu, tukio hilo lilituletea kitabu cha ufunuo mwaka 98AD. Sasa huyu Polycarp akiwa mwenye miaka 86.kama Bishop wa kanisa, aliisimamia imani sana. Zama zake zilicross wakati wa watawala wawili Trajan (jina lake linazungumza sifa zake za kuharibu), na Marcus. Yeye walimuwinda ili amkufuru Yesu. Akaenda eneo la mbali. Walipofika kwake hawakumkuta, vijana wake wawili waliowakuta waliwapa kichapo heavy. Wakawapeleka alipo, alikuwa amejilaza ghorofani, alipoona misafara mikubwa angeweza kutoroka. Ila akashuka akawafuata, akawasalimia. Askari wakasema hivi, tunaanzaje kutumia nguvu kubwa kumkata kikongwe👴🏿 huyu. Akawakaribisha, wakapewa chakula, wakala. Akawaomba afanye maombi kidogo bila kuingiliwa, wakamruhusu. Akapiga maombi yale ya kipentekoste yaliyovuviwa kwa masaa mawili, askari wakiwa wanasikiliza👮🏾👮🏾👮🏾👲🏾👲🏾👲🏾🛡🛡⚔⚔🗡🔪⚔. Wakamchukua wakampeleka katika katika Stadium, kumbuka nyakati hizi ilikuwa ni adhabu kama tatu za lazima. Kuchomwa moto ukuwa hai, Kukatwa kichwa, kuliwa na wanyama wakali ukuwa uwanja wa taifa, na raia wanalipa kiingilio kuja kucheki gemu kama ya Simba na Yanga, wakati simba dubu wanawafanyia mmeng'enyo 🦁🐼.
Siku chache kabla hajakamatwa, Polycarp alikuwa katika maombi, aliona maono Pillow iko kichwani inawaka moto🔥,akawaambia wenzake kuwa nitachomwa moto nikiwa hai. Na kweli alipoingia uwanjani alikuta misumali sita mirefu imeandaliwa na vifaa kuchomea moto. Akiwa anaandaliwa kuchomwa, wakampa nafasi amkufuru Yesu, akawambia, Nimemtumikia Yesu mpaka sasa nina miaka 86 hakywahi kunifanyia baya, naanzaje kumkufuru Mfalme wangu? Muda anasogezwa eneo la kati, ikasikika sauti toka Mbinguni ikisema *Be strong!*, ilisikiwa na wengi, bila kuelewa nani kasema. Historia hii ya Polycarp iliandikwa na shuhuda wa jicho *_eye witness_* aliyekuwepo uwanjani. Alichomwa moto lakini mwili wake badala ya kuungua ulikuwa ni kama dhahabu inavyowekwa motoni (Ayu 23:10), inazidi kung'aa. Muuaji akaelekeza amchome kwa mikuki🏹. Alipofanya hivyo damu ilitoka nyingi ikauzima moto wote. The whole Stadium remained😳😳😳😳😳 or 🙄🙄🙄🙄 and some 🚶🏿🙇🏽🙇🏽🙇🏽🙇🏽

NAKATISHA STORI. YESU ALIWATIA ADABU KUWA FUNGUO ZA MAUTI NA KUZIMU NINAZO MIMI 🔑🗝(Ufu 1:18), Na kwamba hafi kwa kuwa ninyi mnamuua, nimeamua kumchukua kwa kifo hiki, ili niwafundishe wakristo wa zama zijazo.

*FUNDISHO*
Wakristo wa zama hizi, wanayo ya kujifunza. Ufalme wa Mungu unatekwa na wenye nguvu (Math 11:12, Luka 16:16). Wokovu ambao leo tunauchukulia poa, watu walisimama mpaka kifo kibaya bila kugeuza sura. Nimeongea na dada mmoja, yaani amezini na kijana kizembe, kisa anamsindikizaga wakitoka ofisini. Sasa hivi kizazi hiki kitasimamaje? Maana hawa akina Polycarp na wengine walioifia imani (matyrs) ndio wanaoitwa wingu kubwa la mashaidi mashahidi (Ebra 12:1), Ukiulizwa kwa nini ulifanya hiki, ukajibu niliogopa kufukuzwa kazi na boss ndio maana nikakuasi Bwana, wataletwa watu wa namna yako walioshinda. Mungu akusaidie usimame imara. ACHA TABIA YA KUCHUKULIA POA WOKOVU, NEEMA IKO TELE, BUT USI-MISUSE NA KUMIS-BEHAVE. YESU KRISTO ANATAKA WATU WENYE NGUVU. HATUWEZI KUBEMBELEZA MLOKOLE UNA MIAKA MITANO KWENYE WOKOVU, UMEJAA ZIGZAG NA MEANDERINGS, TUTABEMBELEZA WASIOOKOKA NA WACHANGA SANA KIROHO. JITIE NGUVU ACHA UBABAISHAJI, WOKOVU ULIMGHARIMU MUNGU AWE MWANADAMU, AUAWE NA WANADAMU ALIOWAUMBA MWENYEWE ILI AKUOKOE. ETI LEO iPhone 7 📱UNAITUMIA KUM-DISVALUE YESU NA MSALABA WAKE, SHAURI YAKO AISEE, HUYU NI MUUMBE WA MUNGU KUKUONYA.
SASA TUANGALIE KIPINDI AMBACHO NILIKILENGA LEO

YAANI MWAKA 476-1453 KIITWACHO MEDIEVAL PERIOD.
UKO WAKATI AMBAO, KANISA LILIPATA AHUENI, YAANI ADHA ILIKOMA KABISA. UKRISTO UKAWA NI DILI (HABARI YA MJINI). NA HUO NI WAKATI AMBAO EMPOLEROR CONSTANTINE, ALIUKUBALI UKRISTO. ULIKUWA NA MANUFAA KADHAA NA ATHARI NYINGI ZA KUICHAKACHUA IMANI.

ELIMU KUHUSU MUNGU(THIOLOJIA) INAONESHA MAMBO MENGI YASIYO YA KIBIBLIA YALIINGIZWA WAKATI HUO. MFANO HAKUKUWAHI TOKEA UBATIZO WA MNYUNYIZO MPAKA WAKATI HUU YAANI KARNE YA NNE, AMBAPO KWA HESHIMA YA COSTANTINO ROMAN EMPORER ALIYEKUBALI KUWA MKRISTO, WALIAMUA KUMBATIZIA KTK PALACE YAKE KWA KUNUNYIZWA...
SWALA HILI LINAENDA SAMBAMBA NA UBATIZO WA WATOTO/WACHANGA)  "ANABAPTISM"  ULIOPITISHWA NA BARAZA LA NIKEA 787AD.
KITHIOLOJIA KUANZIA MWAKA 476BK---1453BK UNATAMBULIKA KAMA *"DARK PERIOD"* AU MEDIEVAL CHURCH,WAKATI HUU KANISA LILIKUWA TAASISI YA SERIKALI,HIVYO NI WAKATI MAFUNDISHO UNBIBLICAL&NONBIBLICAL MENGI YALIINGIA

KWA NINI UNATAJWA KAMA "DARK PERIOD" NI WAKATI WA GIZA BECAUSE (1.)THE CHURCH BECAME AN ORGANIZATION (2.) INTRODUCTION OF LITURGY (LITURUJIA)
MAMBO KAMA SACRAMENT OF CONFIRMATION(KIPAIMARA), KUABUDU SANAMU KULIIDHINISHWA NA BARAZA LA NIKEA 787BK, INTRODUCTION OF PRAYER BOOK (KITABU CHA SALA) MIFUMO AMBAYO ILIENDELEA KUKAUSHA UKIROHO WOTE ETC. HAPO SIJADILI UDHEHEBU AU KUBATIZWAJE NI SAHIHI. HAYO YAPO KATIKA SOMO TOFAUTI, LIITWALO *_UBATIZO WA MAJI KIBIBLIA_*.

SASA TUPATE KUJUA ILIKUWA KANISA LA RUMI (CATHOLIC CHURCH=maana yake the church of everywhere, this is the Christian mainline, iliubeba ukristo pamoja na kuuchakachua, mpaka hapo karne ya 15. Tujue sasa Lutherani ilitokeaje, Anglican ilitokeaje, Orthodox, Presbetyrian, Calvinism etc yalianzaje???

Mwl Proo
0762879363

MIDIEVAL PERIOD(476-1453)

*RISE OF PROTESTANTISM (KUINUKA KWA UPROTESTANTI)*

TUYAANGALIE MAMBO MACHACHE YALIYOINUKA KUANZIA ZAMA ZA MTAWALA CHARLAMAGNE(800 A.D) THE FRANKISH KING OF HOLY ROMAN EMPIROR.. KULIKUWA NA MAKUNDI MATATU  YALIOUFANYA WAKATI HUU UWE WA NAMNA YAKE..

*USKOLASTIKI-FALSAFA YA UANAZUONI (SCHOLARSTICISM)*
HILI NI JINA LA UJUMLA LA HARAKATI ZA THIOLOJIA ZA MAGHARIBI WALIOKUWA WAKIYATAFITI MAMBO YA UKRISTO KWA UMAKINI NA KISOMI NA WALITAFUTA USAHIHI WA IMANI YA KIKRISTO.. MWANZILISHI WA USKOLASTIKI NI ANSELM (1033-1109) NA WENGINE NI THOMAS AQUINAS (1225-1274) NA WILLIAM WA OCKHAM (1285-1347)

*UMISTISISTI(MYSTICISM):*

ULIANZISHWA NA BONEVENTURA (1217-1274)

SIFA 3 ZA MYSTICISM
(1.)WALISHUGHULIKA SANA NA UMASKINI,MAOMBI,KUSOMA MAANDIKO NA TAFAKATI(YOGA-DEEP RELIGIOUS MEDITATION)
2.)WALIKUWA NA UZOEFU KIDINI
3.)WALISHIKILIA SWALA LA KUWA NA UMOJA KAMA MUNGU

*UMONASTI/MONASTICISM(UTAWA)*

HILI NI KUNDI LINALOONESHA IMANI YA KIKRISTO KWA VITENDO VYA KIMWILI.WATU HAWA WALIKUWA MATAJIRI MNO,HII ROHO YA UTAWA ILIWAHI KUZUKA MWAKA 320AD KWA MTU AITWAYE ANTONY,NA KUNA MTU AMBAYE ANAITWA SIMON WA SYRIA (400AD) ALIWAHI KUJENGA MNARA (PILLAR SAINT) WENYE UREFU FUTI 60 NA UPANA FUTI 4 ILI KUJITENGA NA DHAMBI..NA ALIFANIKIWA KUISHI MIAKA 37 JUU YA MNARA.WALIKUWA NA MKAZO KTK POVERTY,CHASTITY(USAFI WA MOYO) NA CELIBACY(KUTOOA)

*KANISA NA SERIKALI KATIKA ZAMA ZA KATI:*

*KANISA LILIFANYA KAZI PAMOJA NA SERIKALI YAANI KANISA LILIKUWA NI TAASISI YA SERIKALI

*WATAWA WALILISHUTUMA KANISA KUWA KIBARAKA(STOOGE)

*PIA MFUMO WA UMWINYI(FEUDAL GOVERNING SYSTEM) ULITAWALA
*KANISA NA SERIKALI VILIPOINGIA KWENYE MASHINDANO MAKALI JUU YA NANI MWENYE MAMLAKA ZAIDI PAPA AU MTAWALA WA DOLA (EMPEROR) PAPA AKAANZISHW FUNDISHO LA "MONARCHIAL PAPALISM" YAANI UFALME WA KIPAPA AKIDAI MWENYE MAMLAKA YA KIROHO NDIYE ANAYETAWALA NA SERIKALI

NA PAPA INNOCENT III NDIYE ALIYEONGOZA KUCHAGULIWA  MTAWALA MPYA WA RUMI(1202AD)

PAPA BONIFACE VIII ALIISHI AVIGNON ALIKUWA AMEHAMA TOKA RUMI KWENDA UFARANSA TUKIO HILI LAITWA "BABYLONIAN CAPTIVITY OF THE PAPACY 1309AD (MIAKA 60).. MWAKA 1377 UPAPA UKARUDISHWA RUMI AMBAPO PAPA ARBANO VI ALITEULIWA(ANAKUMBUKWA KWA HARAKATI NYINGI ZA KUHAMASISHA WAKRISTO WAJITETEE KIVITA DHIDI YA UISLAMU

UPINZANI MKUU *(GREAT SCHISM):*
HILI LILITOKEA WAKATI KULIPOTOKEA NA MAPAPA WAWILI; MMOJA ALIKUWA AVIGNON UFARANSA (POPE CLEMENT VII) NA MWINGINE DOLA TAKATIFU YA RUMI (POPE CHARLES VI) ILI KUPATA SULUHU YA GREAT SCHISM.. BARAZA LA PISA LILIITISHWA NA WAKAAMUA KUWAFUKUZA MAPAPA WOTE WAWILI NA KUMCHAGUA MMOJA MPYA..MAPAPA WALIOFUKUZWA WALIPINGA KUWA THE COUNCIL OF PISA WAS ILLEGAL

KUKAITISHWA BARAZA LA CONSTANCE(1414AD) KUSHUGHULIKIA UWEPO WA MAPAPA WATATU;PIA KUSHUGHULIKA  NA FUNDISHO POTOFU(HERESY) YA JANN HUSS

BAADA YA BARAZA LA BASEL(1431) MATAIFA MENGI YA ULAYA YALIANZA KUPATA UHURU; KUKAWA NA KUKUA KWA ELIMU VYUO VIKUU VINGI VIKAANZA, PAMOJA NA PRINTING PRESS(HUMANISM) NA NYAKATI HIZI WASOMI WENGI WALIKUWA NI CLERGY(ORDAINED SERVANTS)

*RENAISSENCES!*

HII NI HALI YA UPINZANI ILIYOTOKA KWA WATU BAADA YA KUONA ELIMU INATOLEWA KWA WATUMISHI WA KANISA TUU IN SHORT IT REFERS TO INTELLECTUAL REACTION TO THE INTELLECTION DOMINATION OF THE CHURCH

UPROTESTANTI(PROTESTANTISM)
UPROTESTANTI NI UPINZANI DHIDI YA CATHOLIC CHURCH

*MAMBO MATANO YALIYOFANYA UPROTESTANT KUINUKA*

1)MABADILIKO YA KIJAMII..ELIMU KUFUATANA NA FALSAFA ZA AKINA PLATO,CICERO,ARISTOTLE
2)KUPANUKA UPEO..WATU WA KAWAIDA (LAITY) WA KASKAZINI MWA ITALI WAKIELIMIKA MKAZO ULIKUWA JUU YA (individualism,nationalism and corporeal world-secular)
3)UPINZANI TOKA KWA TAWALA ZA FALME
4.)UBEPARI
5)MAMBO YASIYO SAHIHI NDANI YA KANISA
*SIMONY(KUNUNUA HUDUMA ZA KIKANISA)
*THE SALE OF DISPENSATION AND INDULGENCES

DISPENSATION-HAKI AMBAYO MTU ALIPEWA KWA KULIPIA ILI AWEZE KUTENDA KOSA/DHAMBI KWA RUHUSA YA PAPA MFANO KUOA ZAIDI YA MKE MMOJA

INDULGENCES- HAYA NI MALIPO YALIYOLIPWA, KWA AJILI YA MSAMAHA WA NDUGU ZAKO WALIOKUFA. PESA HIZI ZILIITWA PETER'S SPENDING NDIZO ZILIZOJENGA ST.PETER BASILICA HUKO ROME

*WANAMATENGEZO WA AWALI (early reformers):*

1.)JOHN WYCLIFFE
HUYU ALIPINGA MASWALA KADHAA;
SWALA LA KANISA KUWA NA UTAJIRI MWINGI WAKATI WATU NI MASIKINI; MAMLAKA YA PAPA (SUPREMACY OF THE POPE); ALIKATAA ZILE VITA ZINAZOONGOZWA NA KANISA; ALIPINGA SWALA LA WATUMISHI KUTOOA (CLERGICAL CELIBACY) NA HUYU NDIYE ALIYEITAFSIRI BIBLIA KWA LUGHA YA KIINGEREZA KITU AMBACHO KILIKUWA KINYUME NA KANISA LA R.C.. WAFUASI WA .WYCLIFFE WALIITWA "LOLLARDS"
MWENDELEZO:
2.)JAHN HUSS(1419-1494AD)WAFUASI WAKE WALIITWA 'HUSSITES'. HUYU ALIKUWA PADRE AMBAYE ALICHUKUA MAFUNDISHO YA WYCLIFFE AKAYASAMBAZA ULAYA; KANISA LILIMTENGA (EXCOMMUNICATED HIM) KUKATOKEA VITA IITWAYO "HUSSITE WAR"

3.)MARTIN LUTHER
ALIZALIWA 10/11/1483 ALIKUFA 18/2/1546 AKIWA EISLEBEN GERMAN
HILO JINA LILIBADILIKA HANS LUDER BAADAE LUDHER BAADAE LUTHER
ALIKUWA
MONK(MTAWA)
THEOLOGIAN
MKUFUNZI WA CHUO KIKUU
BABA WA UPROTESTANT
MWANAMATENGENEZO(CHURCH REFORMER)

MARTIN LUTHER ALIPINGA UWEPO WA SACRAMENT 7 AKATAKA ZIWE MBILI
RC WANAZO HIZI SABA
1)HOLY EUCHARIST
2)UBATIZO
3)PENANCE/KITUBIO
4)HOLY UNCTION
5)ORDINATION
6)COMFIRMATION/KIPAIMARA
7)NDOA
MARTIN LUTHER ALISIMAMIA KUWA WOKOVU UNAPATIKA KWA IMANI TU(SOLA FIDE) YAANI KAZI YA KIDHABIHU YA YESU. PIA ALISIMAMIA MAANDIKO TUU(SOLA SCRIPTURA) NA ALIWEKA MLANGONI THESES 95. MALKIA WA UJERUMANI ALIMSAPOTI LUTHER KWA SIRI..

KANISA LA UINGEREZA:

IKO VITA IJULIKANAYO KAMA "THE WAR OF THE ROSE" ILIYODUMU MIAKA 30.. HII NI VITA YA FAMILIA MBILI ZA KIFALME (KING HENRY VII + KING RICHARD III) FAMILIA ZILIZO PIGANA NI LANCASTER FAMILY VERSUS YORK FAMILY.. HUYU MFALME HENRY VII ALIKUWA NA MTOTO AITWATE ARTHUR(KING HENRY VIII)..UFARANSA ILIPIGANA NA UINGEREZA MIAKA 100 NA WAKATI HUO VITA HII ILIPUNGUZA MAKALI YA VITA VYA FAMILIA ZA KIFALME NA ARTHUR AKAMWOA CATHERINE WA ARAGON JAMBO LILILOPUNGUZA UHASAMA..WATAWALA WA UINGEREZA WALIKUWA EITHER WACATHOLIC AU WAPROTESTANTI

HENRY VIII-RC
EDWARD VI-MPROTESTANT
QUEEN MARY-RC
QUEEN ELIZABETH ALIKUWA MJANJA AKAAPPLY TECHNIQUE IITWAYO "VIA MEDIA" YAANI NJIA YA KATI HAKUWA R.C WALA MPROTESTANT BALI ALIYABEBA YOTE KWA KUPITA KATIKATI

SIFA ZA UPROTESTANTI:

I.)IMANI KUU
-maandiko ndiyo mamlaka ya mwisho(sola scriptura)
-kila mtu ni kuhani anaweza ongea na Mungu
-sola fide-ni kwa imani tuu mwamini anahesabiwa haki

II.)KUKUA KITHIOLOJIA
-waliacha kutoa heshima kwa watakatifu(Veneration of saints)
-cross from crucifix(matumizi ya msalaba usio na kisanamu cha Yesu)
-Theotokos(waliachana na fundisho la Mama wa Mungu)
FIKRA ZA KITHIOLOJIA yaani fundamentalism/liberaism(kukubali mabadiliko) na pentecostalism
III.)MAFUNDISHO
-uhusiano wa moja kwa moja na Mungu
-kila mwamini ana haki ya kutafsiri maandiko
-umishenari kwa sana

*HARAKATI ZA KIMISHENARI ULAYA...*

ZILIIBUKA KARNE YA 17.. WANAHARAKATI WAPURITANTI(PURITANT MOVEMENT) WALIOLENGA KUWEPO NA KUIONESHA KWA USAHIHI IMANI YA KIINJILI (EVANGELICAL FAITH) HAWA WAPURITANTI WAKASHINDANA NA MALKIA ELIZABETH..MALKIA ALIFANYA NAO VITA WAKAKIMBILIA UHOLANZI(MIAKA 11) BAADA YA HAPO WAKAPANDA MELI IITWAYO MAYFLOWER AU WATERFLOWER KUELEKEA PLYMOUTH(NEW ENGLAND)1620 MAREKANI AMBAKO WALIPANDA KANISA LA KWANZA LA KIPROTESTANT.MIONGONI MWA WAPURITANTI MASHUHURI NI JOHN KNOX NA JOHN HOOPER

NB:
KUANZA KWA KANISA LA KILUTHER NA ANGLIKANI KUNA SABABU ZA KIJAMII NA ZA KISIASA KULIKO KIROHO..MFANO MGOGORO WA UJERUMANI NA ITALY ULIPELEKEA UJERUMANI KUMPA SAPOTI MARTIN LUTHER KUJITENGA ILI WAO PIA WASIWE CHINI YA UTAWALA WA KIPAPA CHINI YA RUMI; PIA MARTINI LUTHER NAYE ALITAKA KUOA NA SHERIA ZA R.C ZINAMKINGA ..BADAE AKAMUOA MJERUMANI AITWAYE KATHARINA VON BORA THOUGH AS THE PRIEST WAS NOT ALLOWED UNDER R.C..YEYE HAKUANZISHA DHEHEBU LA ULUTHER BALI WAFUASI WAKE. PIA KANISA LA ANGLICAN LILIANZISHWA NA MFALME HENRY VIII KWA KUWA NAYE ALITAKA KUWA HURU KUTOKA KTK UTAWALA WA KIRUMI CHINI YA PAPA..CHOCHOTE ALICHOFANYA ILIBIDI MPAKA APOKEE BARUA YA PAPA.. HIVYO ALIJITOA NA KUANZISHA DHEHEBU LAKE KAMA DINI YA ENGLAND YAANI ANGLICAN ILI AWE HURU KUOA MKE MWINGINE KULIKUWA NA SHIDA KTK NDOA YAKE YA MWANZO...MENGINE TUTAENDELEA KUJIFUNZA KTK SERIES ZINAZOFUATA

Mwl Proo
0762879363 (whatsapp)
0718922662

alltruth5ministries@gmail.com